Plotka o “Weselu” - postaci dramatu i ich pierwowzory. Rachela z dramatu odgrywa ważną rolę na weselu bronowickim. Rachela jest uosobieniem muzy, niejako organizuje poezję w bronowickiej chacie. Rachela, ulegając namowom Poety zaprasza na wesele Chochoła. Nie widzi w nim tajemniczego widma, pozostaje z boku podczas pokazywania się

Stanisław Wyspiański, Autoportret z żoną, 1904 r. Ze zbiorów Muzeum Stanisława Wyspiańskiego - oddziału Muzeum Narodowego w Krakowie. Fot. PAP/W. Kryński, G. Rogiński 2 września w całym kraju odbędzie się Narodowe Czytanie "Wesela" Stanisława Wyspiańskiego. W symbolistycznym dramacie o polskich dążeniach do niepodległości Wyspiański wiernie sportretował swoich współczesnych, a w ich dalszych losach odbija się polska historia XX przypadku "Wesela" szukanie pierwowzorów postaci dramatu wydaje się bardziej usprawiedliwione niż przy innych utworach literackich. Tadeusz Boy Żeleński, uczestnik wydarzeń, które stały się punktem wyjścia dramatu, pisał w "Plotce o +Weselu+”:, „Jeżeli drobiazgowe dociekanie elementów, które złożyły się na dany utwór, może się niekiedy wydać niewinną, ale dość jałową rozpustą historyczno-literacką, to nie tutaj. Albowiem stosunek poety do rzeczywistości był w +Weselu+ inny niż zazwyczaj: anegdota była nie punktem wyjścia, ale samym najistotniejszym materiałem twórczym". Wszystko zaczęło się w lecie r. 1890, kiedy krakowski malarz Włodzimierz Tetmajer ożenił się z wiejską dziewczyną - Anną Mikołajczykówną, za co został przez ojca wydziedziczony, a samo wydarzenie stało się szeroko omawianym w Krakowie skandalem towarzyskim. Tetmajer, późniejszy Gospodarz z "Wesela", nie przejmując się plotkami, wiódł z żoną szczęśliwe życie w Bronowicach, a częstymi gośćmi w jego chacie bywali przyjaciele-artyści poeta Lucjan Rydel, który w 1900 r. postanowił ożenić się z młodszą siostrą Anny Tetmajerowej - Jadwigą. Pan Młody z "Wesela", "cieszący się zasłużonym mirem wśród publiczności, zacny i kochany człowiek, był w kołach artystów w Krakowie postacią zdecydowanie komiczną. Przez dziwny kaprys przyroda połączyła w nim wybitny talent rymotwórczy z usposobieniem najmniej poetycznym, najbardziej — jak wówczas się mówiło — filisterskim, mieszczańskim. Ale największe piętno komizmu dawało mu jego przysłowiowe gadulstwo, graniczące wprost z jakąś newrozą. Starsi warszawianie pamiętają zapewne ową +piłę+, która urodziła się na bruku Warszawy pewnej bardzo słotnej jesieni, w czasie której Rydel bawił w tym mieście: +I wciąż ta sama ballada —?/Deszcz pada, pada, pada —?/Rydel gada, gada, gada —?" - wspominał Boy. „Jeżeli drobiazgowe dociekanie elementów, które złożyły się na dany utwór, może się niekiedy wydać niewinną, ale dość jałową rozpustą historyczno-literacką, to nie tutaj. Albowiem stosunek poety do rzeczywistości był w +Weselu+ inny niż zazwyczaj: anegdota była nie punktem wyjścia, ale samym najistotniejszym materiałem twórczym" - pisał w "Plotce o +Weselu+” Tadeusz Boy Żeleński, uczestnik wydarzeń, które stały się punktem wyjścia dramatu. Decyzja, aby poślubić Jadwigę Mikołajczykównę z Bronowic, chłopkę, wydawała się Rydlowi krokiem bardzo rewolucyjnym i przygotowywał się na walkę z mieszczańską rodziną. Ta ustąpiła jednak bez walki: "Niech się żeni, niech się żeni jak najprędzej, bo nas zagada na śmierć" - mówiła matka, ale Rydel, jak wspomina Boy, rozpędzony, dalej gadał, przekonywał i walczył. Chłopom z Bronowic Pan Młody wydawał się osobnikiem źle wychowanym bo, chcąc się zbliżyć do ludu, w konkury chadzał boso - rzecz w chłopskiej etykiecie niewybaczalna. Podobno też publicznie demonstrował, że dla zdrowia i tym większego zbratania z ludem zrezygnował z noszenia bielizny, co gorszyło z kolei eleganckie towarzystwo. Ślub Rydla z Jagusią Mikołajczykówna odbył się pod koniec listopada 1900 r. kościele Mariackim. "Wstęp do kaplicy był zamknięty, mimo to tłumy publiczności cisnęły się do niej, a głównie falanga uczennic Rydla (...). Rydel musiał sobie torować drogę wśród tych dziewic, do których, przeciskając się przez kościół, przemawiał bez przerwy: +Widzicie, widzicie, nie ożeniłem się z żadną z was, boście przemądrzałe, sztuczne; wziąłem sobie ją, bo jest prosta, umie tylko kochać+ etc." - tak opisywał okoliczności ślubu Tadeusz Boy Żeleński. Zabawa weselna trwała cztery dni i odbywała się w domu Mikołajczyków oraz w domu Włodzimierza Tetmajera. "Był to widok jedyny w swoim rodzaju i zupełnie niezwykły, kiedy u Tetmajera zasiedli przy stole panowie we frakach, a między nimi wiejskie kobiety w naszywanych gorsetach i w koralach u szyi, panie w sukniach wizytowych i chłopi w sukmanach" - relacjonował w liście do Frantiszka Vondraczka Lucjan Rydel. Stanisław Wyspiański był jednym z gości. "Pamiętam go jak dziś, jak, szczelnie zapięty w swój czarny tużurek, stał całą noc oparty o futrynę drzwi, patrząc swoimi stalowymi, niesamowitymi oczyma. Obok wrzało weselisko, huczały tańce, a tu, do tej izby raz po raz wchodziło po parę osób, raz po raz dolatywał jego uszu strzęp rozmowy. I tam ujrzał i usłyszał swoją sztukę" - wspomina Boy-Żeleński, inny uczestnik bronowickich uroczystości. Współcześni z łatwością rozpoznawali pierwowzory postaci dramatu. Radczyni to profesorowa Antonina Domańska, ciotka Lucjana Rydla, żona lekarza i radcy miejskiego, autorka powieści dla młodzieży, jedna z pań, które patronowały artystycznemu światu Krakowa fin de siecle'u. Najważniejsza w tym gronie i najbardziej liberalna obyczajowo była Eliza Pareńska, która na Wielopolu prowadziła salon towarzyski i opiekowała się Wyspiańskim, kupując kolejne jego prace. W "Weselu" pojawiają się dwie jej córki - Maryna i Zosia - ona sama też zresztą bawiła się w Bronowicach. Wyspiański nie wprowadził jej do dramatu być może dlatego, że pani Domańska lepiej pasowała do potrzebnej w fabule figury mieszczańskiej matrony. Po premierze ciocia Rydla miała do Wyspiańskiego żal, że wystąpiła jako "Radczyni", podczas gdy przysługiwał jej bardziej prestiżowy tytuł "profesorowej". Pretensje miał też Błażej Czepiec, wuj Panny Młodej, zamożny bronowicki gospodarz. Boy opowiada: "Wyspiański mimo woli bardzo boleśnie dotknął Czepca, każąc mu się o +szóstkę+ handryczyć z muzyką. Nie sam fakt zabolał Czepca, ale znikomość kwoty: +Gdzież to pan Wyspiański widział (tłumaczył Czepiec), aby gospodarz jak się patrzy dawał szóstkę muzyce, a cóż dopiero prawował się o tę szóstkę+". W postaci Nosa Wyspiański opisał krakowskie środowisko dekadentów krakowskiego fin de siecle'u. "Wszystko nudzi, wszystko mi się przykrzy już" - mówi wzorowana na malarzu Tadeuszu Noskowskim postać, o której parobek Kasper zauważa, że "cało flaszke bestia schlał". Nos, wzorem Stanisława Przybyszewskiego uważa, że "Chopin gdyby jeszcze żył, to by pił". Boy sądzi, że w postaci Nosa uwieczniony został także inny malarz, Stanisław Czajkowski który na bronowickim weselu, po drzemce na paltach wstał, chwiejnym krokiem wszedł do izby i zapowiedział zgromadzonym: "A teraz ja wam powiem, co to jest secesja", po czym zwalił się jak długi pod stół. Dziennikarz, któremu pokazuje się Stańczyk, to Rudolf Starzewski, redaktor krakowskiego "Czasu", jeden z najwybitniejszych polskich intelektualistów swojej epoki. Zwany przez przyjaciół Dolkiem był w Krakowie człowiekiem-instytucją. To on napisał po premierze "Wesela" entuzjastyczną recenzję, która zapewniła sztuce powodzenie. W dramacie Dziennikarz próbuje flirtować z 14-letnią Zosią Pareńską, jedną z trzech podlotków, które marzą o tańcach z drużbami. Zosia wyszła za mąż za Tadeusza Boya-Żeleńskiego, po latach wda się z Dolkiem Starzewskim w długi romans. Dziennikarz z "Wesela" popełnił samobójstwo 22 października 1920 r., gdy Zosia zakochała się w Witkacym. Podczas okupacji Zofia Żeleńska ukrywała przed gettem wieloletnią kochankę swojego męża, Irenę Krzywicką, a dom Żeleńskich na Krakowskim Przedmieściu służył za punkt kontaktowy AK. Zosia zmarła w wieku 70 lat, 13 maja 1956 r., do końca opiekowała się dziełami swojego męża i kochanków. Poeta, brat Gospodarza, to Kazimierz Przerwa-Tetmajer, najsławniejszy poeta Młodej Polski. Nieco wcześniej napisał dramat pt. "Zawisza Czarny" i ten właśnie rycerz pokazuje mu się w bronowickiej chacie. Powszechnie uwielbiany król salonów Młodej Polski nie miał przed sobą szczęśliwej przyszłości. W latach 20. ze względu na pogarszający się stan zdrowia (utrata wzroku i nasilająca się choroba umysłowa, będąca efektem kiły) wycofał się z życia i żył z emerytury, finansowanej przez miasto Bydgoszcz. Mieszkał w warszawskim Hotelu Europejskim, którego właściciel, miłośnik poezji, zapewnił mu dożywotnie, bezpłatne mieszkanie. W styczniu 1940 r., gdy Niemcy zajęli warszawskie hotele dla wojska, Tetmajer został przetransportowany do Szpitala Dzieciątka Jezus w Warszawie, gdzie po kilku dniach zmarł. W "Weselu" Tetmajer jest u szczytu powodzenia i flirtuje z 16-letnią Maryną, najstarszą z sióstr Pareńskich. W przeciwieństwie do delikatnej i zamkniętej w sobie Zosi, Maryna była dowcipna, pewna siebie, elokwentna, świadoma swojej urody. Kochał się w niej nieszczęśliwie przez wiele lat malarz Witold Wojtkiewicz. Maryna wyszła za mąż najpierw za lekarza Jana Raczyńskiego, potem za lwowskiego profesora medycyny i kolekcjonera sztuki Jana Greka. To u nich zatrzymał się Boy Żeleński, gdy we wrześniu 1939 r. znalazł się we Lwowie. Jan Grek i Boy zostali aresztowani wieczorem 3 lipca 1941 r., wkrótce potem Niemcy zabrali także profesorową Grekową. Cała trójka została zamordowana przez Niemców na lwowskich Wzgórzach Wuleckich 4 lipca 1941 r. razem z grupą innych polskich naukowców ze Lwowa. Na początku XX wieku pojawienie się na scenie postaci trzech młodych dziewcząt z zacnych krakowskich domów: Maryny i Zosi Pareńskich oraz Haneczki – siostry Lucjana, samo w sobie było skandalem towarzyskim. Ponieważ Wyspiański odmówił wycięcia "kompromitujących" wątków matka Haneczki, Helena Rydlowa, w przeddzień premiery, prewencyjnie, nie znając jeszcze sztuki, zarządziła na własny koszt druk nowych plakatów ze zmienionymi imionami dziewcząt. W ten sposób podczas scenicznej premiery dramatu Maryna stała się Klarą, Zosia – Anielą, a Haneczka – Krzysią. Helena Rydlowa musiała sobie gratulować tego posunięcia, gdy na scenie podchmieleni parobcy mówią o trzech podlotkach: "Te panny to nos chcom", choć i tak cały Kraków wiedział, o kogo chodzi i trząsł się od plotek. Następnego dnia po premierze, w niedzielę 17 marca 1901 r. Wyspiański żalił się, że "Lucek biega po Plantach i grozi, że mi +pyski spierze+". Rydlowi chodziło nie tylko honor siostry, ale też o sposób, w jaki Wyspiański przedstawił jego dopiero co poślubioną żonę. Jadwiga Rydlowa była osobą delikatną, nieśmiałą i subtelną, mało przypominała śmiałą, wygadaną Pannę Młodą z przedstawienia. „Kto znał cichą, subtelną, a wcale oświeconą Lucjanową Rydlową, ten musi przyjść do przekonania, że w stosunku do niej zawiodła Wyspiańskiego jego zastanawiająca intuicja" - pisał Boy. Rachela, która jako pierwsza zauważa za oknem Chochoła i zaprasza go na wesele, w rzeczywistości nazywała się Pepa Singer i była córką bronowickiego karczmarza. Jak pisze Boy, 15-letnia w 1900 r. Pepa "nie była ani ładna, ani inteligentna i brała dość bierny udział w bronowickim życiu artystycznym". Po premierze dramatu "stała się ona niejako chodzącym cieniem swego literackiego sobowtóra, istniała odtąd wyłącznie jako Rachela, ożywiała się jedynie, skoro się zetknęła z którąś z osób działających w +Weselu+. Lata całe +obijała się+ w artystycznych knajpach krakowskich, nieznana nikomu z imienia i z nazwiska, znana jedynie jako Rachela" - pisze Boy w "Plotce". Pepa przeszła na katolicyzm, została pielęgniarką, wojnę przeżyła ukrywając się w Bronowicach i Warszawie. Zmarła w 1955 r. Sam Wyspiański po wystawieniu "Wesela" przeżył pierwszy w życiu okres powodzenia i dostatku. Dramat doceniono, napływały tantiemy, honoraria, wzrosło zainteresowanie jego obrazami. Dwa dni przed ślubem Rydlów Wyspiański także ożenił się z chłopką - Teodorą Teofilą Pytko - służącą w domu jego ciotki, matką trojga jego dzieci. Po premierze dramatu Wyspiańscy przestali biedować, przenieśli się do lepszego mieszkania. Ale sam artysta powoli już wtedy umierał na kiłę; stosowane wówczas środki na tę chorobę jeszcze bardziej pogarszały jego stan. Ostatnie lata Wyspiański spędził właściwie nie ruszając się z łóżka, pisał i rysował bezwładną, ropiejącą ręką ujętą w dwie deseczki i obandażowaną tak, aby mógł utrzymać ołówek. Zmarł 28 listopada 1907 r. aszw/ pat/
Czytelnik poznaje zaledwie wycinek z życia pary młodej - ich wesele. Nie wiemy, jak się poznali ani jak potoczyły się ich dalsze losy. Trudno wyobrazić sobie, jak Pan Młody poznał swoją wybrankę i dlaczego zapałał do niej tak silnym uczuciem. Nie ulega jednak wątpliwości, że kierował się uczuciami i fizyczną fascynacją
Rozmowa Poety i Gospodarza toczy się na weselu Pana Młodego i Panny Młodej - artysty i chłopki. Obaj bohaterowie wywodzą się z inteligencji, chociaż Gospodarz od dziesięciu lat mieszka na wsi. - Mają swoje pierwowzory Poeta - pierwowzorem był Kazimierz Przerwa - Tetmajer dekadent, Gospodarz - Włodzimierz Tetmajer - jego przyrodni brat ożeniony z chłopką, malarz. - dyskusja bohaterów dotyczy roli poezji i artysty a także jest refleksją obu bohaterów o narodzie Poeta: - Poeta marzy o napisaniu wielkiego dzieła, chciałby stworzyć potężnego bohatera, rycerza na wzór tych potężnych herosów z przeszłości (może to być nawiązanie do planów Tetmajera - chciał napisać poemat o Zawiszy Czarnym) - Poeta snuje plany, wymyśla scenerię swojego utworu - błędny rycerz, opustoszały zamek, prosty lud - nawiązanie do romantycznej i średniowiecznej scenerii - jego pragnieniem jest wielkość, wspaniałe cele, chciałby wzbić się jako artysta ponad przeciętność, a tymczasem dopada go pospolitość - Poeta żali się na przytłaczającą rzeczywistość, która odbiera natchnienie, nie pozwala rozwinąć skrzydeł - Poezja ma porywać serca, popychać do działania, tymczasem Poetę ogarnia zniechęcenie - jak dekadent pogrąża się w niemocy -Poeta jest świadomy, że w swojej twórczości goni za majakami, że pisze o tym co dziwne, co przypomina senne marzenie, co nie ma związku z rzeczywistością i tym co realne - Polacy zapatrzeni w przeszłość, żyją swoją chwalebną historią, nie chcą zmierzyć się z problemami współczesności, - Złudzenia, marazm inteligencji - Inteligencja wpatrzona w chłopów - ludomania Gospodarz: - Literatura narodowa ma w sobie wzniosłość i patos, pokazuje wielkich i wybitnych bohaterów, ale niewielu tę twórczość rozumie - w każdym Polaku drzemie potencjalnie zdolność do czynu - każde pokolenie ma swojego bohatera, wielką postać, ale ta wielkość przepada i gaśnie - Gospodarz podziela zachwyt chłopstwem - chłop ma w sobie coś królewskiego - godność, siłę i potęgę Wnioski: - podobieństwa i różnice w sądach obu bohaterów - kontrast między marzeniami i pragnieniami inteligencji a ich czynami - postrzeganie poezji narodowej jako dzieł natchnionych/niezrozumiałych - wpatrzenie w chłopów - ironia Poety/ autentyczny zachwyt Gospodarza - naród żyjący przeszłością, niezdolny do zjednoczenia, pogrążony w chocholim tańcuDodaj artykuł aby odblokować treśćRozmowa Poety i Gospodarza toczy się na weselu Pana Młodego i Panny Młodej - artysty i chłopki. Obaj bohaterowie wywodzą się z inteligencji, chociaż Gospodarz od dziesięciu lat mieszka na wsi. - Mają swoje pierwowzory Poeta - pierwowzorem był Kazimierz Przerwa - Tetmajer dekadent, Gospodarz - Włodzimierz Tetmajer - jego przyrodni brat ożeniony z chłopką, malarz. - dyskusja bohaterów dotyczy roli poezji i artysty a także jest refleksją obu bohaterów o narodzie Poeta: - Poeta marzy o napisaniu wielkiego dzieła, chciałby stworzyć potężnego bohatera, rycerza na wzór tych potężnych herosów z przeszłości (może to być nawiązanie do planów Tetmajera - chciał napisać poemat o Zawiszy Czarnym) - Poeta snuje plany, wymyśla scenerię swojego utworu - błędny rycerz, opustoszały zamek, prosty lud - nawiązanie do romantycznej i średniowiecznej scenerii - jego pragnieniem jest wielkość, wspaniałe cele, chciałby wzbić się jako artysta ponad przeciętność, a tymczasem dopada go pospolitość - Poeta żali się na przytłaczającą rzeczywistość, która odbiera natchnienie, nie pozwala rozwinąć skrzydeł - Poezja ma porywać serca, popychać do działania, tymczasem Poetę ogarnia zniechęcenie - jak dekadent pogrąża się w niemocy -Poeta jest świadomy, że w swojej twórczości goni za majakami, że pisze o tym co dziwne, co przypomina senne marzenie, co nie ma związku z rzeczywistością i tym co realne - Polacy zapatrzeni w przeszłość, żyją swoją chwalebną historią, nie chcą zmierzyć się z problemami współczesności, - Złudzenia, marazm inteligencji - Inteligencja wpatrzona w chłopów - ludomania Gospodarz: - Literatura narodowa ma w sobie wzniosłość i patos, pokazuje wielkich i wybitnych bohaterów, ale niewielu tę twórczość rozumie - w każdym Polaku drzemie potencjalnie zdolność do czynu - każde pokolenie ma swojego bohatera, wielką postać, ale ta wielkość przepada i gaśnie - Gospodarz podziela zachwyt chłopstwem - chłop ma w sobie coś królewskiego - godność, siłę i potęgę Wnioski: - podobieństwa i różnice w sądach obu bohaterów - kontrast między marzeniami i pragnieniami inteligencji a ich czynami - postrzeganie poezji narodowej jako dzieł natchnionych/niezrozumiałych - wpatrzenie w chłopów - ironia Poety/ autentyczny zachwyt Gospodarza - naród żyjący przeszłością, niezdolny do zjednoczenia, pogrążony w chocholim tańcu

Wesele – zwyczajowa forma przyjęcia okolicznościowego, organizowanego z okazji ślubu [1] [2] . Zwyczaje towarzyszące zawieraniu małżeństwa zależą od kręgu kulturowego, z jakiego wywodzą się przyszli małżonkowie [3] . Wesele jako rytuał narzuca aktorom (małżonkom, gościom itp.) odpowiednie funkcje, co z kolei stanowi gwarant

Jesteś w:Ostatni dzwonek -> Wesele Pierwowzór: Panna Młoda to Jadwiga Mikołajczykówna, najmłodsza córka Jacka Mikołajczyka. Wychowywała się właściwie w domu Tetmajerów, ponieważ jej starsza siostra Hanna była żoną Włodzimierza. W 1900 roku miała około 16 lat. Wszyscy, którzy ją znali twierdzili, iż ta subtelna, delikatna, drobna „oświecona”. Przepełniona duchem patriotyzmu. Ukończyła szkołę ludową, więc z pewnością słowa włożone w jej usta przez Wyspiańskiego: „A kaz tyz ta Polska(…)” głęboko ją dotknęły. Dziewczyna w niczym nie przypominała postaci przedstawionej w dramacie. Grzymała-Siedlecki napisał, iż po wydaniu Wesela: „(…) można ją było widzieć zalaną łzami, gdy siebie jako Pannę Młodą ujrzała na scenie(…) Podobała jej się może żywotność, żywotność w jaką ją przyodziała wyobraźnia autora, ale nie mogła mu przebaczyć i bodaj do końca życia mu nie przebaczyła mu tego »A kaz ta Polska«”. W dramacie: Panna Młoda jest przeciwieństwem swojego męża. Jej wypowiedzi nie wskazują na wykształcenie i obycie. Pan Młody Pierwowzór: Lucjan Rydel (urodził się w 1870 roku, a zmarł w 1918) był poetą i dramaturgiem. Wywodził się z rodziny krakowskich profesorów Uniwersytetu Jagiellońskiego, którą musiał długo przekonywać do zaakceptowania decyzji związania się z Jadwigą. Jego chłopomania nie była wynikiem „mody”, ponieważ jak twierdzą badacze literatury - jego uczucie do narzeczonej było szczere, a ich pożycie szczęśliwe. Przykładem tego może być wypowiedź Stefana Nowińskiego: „Byli tacy, którzy uważali to, według starych pojęć, za »mezalians«, a jednak gołębie serce poety wykazało większy od nich rozum, bo rzeczywiście w swym pożyciu małżeńskim oboje śp. Rydlowie mieli »dużo szczęścia«, o czym marzyły rymy…”. Przyjaciel rodziny Rydla, A. Grzymała-Siedlecki wypowiadał się z aprobatą o ich małżeństwie: „Dniami i tygodniami, miesiącami i latami mieli o czym mówić, mieli z czego wspólnie się cieszyć i wspólnie przeżywać troski. Byli jezdnym z najbardziej zżytych małżeństw artystycznych, jakie znałem”. Rydel miał za złe Wyspiańskiemu krzywdzące potraktowanie jego żony Jadwigi, a swoim wizerunkiem w Weselu się nie przejmował. W dramacie: Wyspiański przedstawia swojego przyjaciela w sposób przerysowany, a wręcz karykaturalny. Gospodyni Pierwowzór: Anna Tetmajer (z domu Mikołajczyk) badacze szacują, że w momencie wesela Lucjana Rydla miała około dwudziestu siedmiu lat. Tę postać Wyspiański przedstawił niemal bez żadnych zmian. Anna wiodła szczęśliwe życie u boku Włodzimierza, mieli dzieci. W dramacie: Gospodyni jawi się jako kobieta silna i stanowcza. Widzimy ją jako troskliwą matkę i dobrą żonę. Gospodarz liczy się z jej zdaniem. Poeta Pierwowzór: Kazimierz Przerwa-Tetmajer (urodził się 12 stycznia 1865 roku na Podhalu, a zmarł 18 stycznia 1940 roku w Warszawie) był wybitnym poetą, powieściopisarzem, nowelistą i dramaturgiem oraz przyrodnim bratem Włodzimierza Tetmajera i przyjacielem Wyspiańskiego z czasów nauki w Gimnazjum św. Anny w Krakowie. Uważa się go za przedstawiciela dekadentyzmu (tzw. choroba schyłku wieku, dekadenci wywyższali się ponad zwykłych ludzi, tzn. tych, którzy nie byli artystami). Wyspiański dobrze uchwycił zwłaszcza dwie cechy Przerwy-Tetmajera – zamiłowanie do flirtów z młodymi kobietami i duszę podróżnika. W dramacie: Wyspiański ukazuje go jako bawidamka flirtującego z dwiema kobietami naraz (z Maryną i Rachelą). Izoluje się od chłopów. Jest żurawcem. To nawiązanie do autentycznej cechy Kazimierza Przerwy-Tetmajera, który był z zamiłowania się ze zjawą Rycerza – Zawiszy Czarnego. Kazimierz Przerwa-Tetmajer napisał dramat pt. Zawisza Czarny, którego premiera odbyła się na krótko przed premierą Wesela). Dziennikarz Pierwowzór: Rudolf Starzewski (urodził się w 1870, a zmarł w roku 1920) w 1901 roku był współpracownikiem związanego z konserwatystami dziennika „Czas”, którego redaktorem został dopiero później. W Krakowie był cenionym znawcą polityki. Darzył wielką sympatią środowisko artystyczne i często wcielał się w rolę krytyka teatralnego. Podobnie jak w dramacie, tak i w życiu, bardzo lubił Zofię Pareńską, z powodu której najprawdopodobniej popełnił samobójstwo. W dramacie: Dziennikarz to wywyższający się inteligent. Zauroczony jest rozmowy ze Stańczykiem przeżywa kryzys. Zaczyna wątpić w swoje ideały. Radczyni Pierwowzór: Antonina Domańska Urodziła się w 1853 roku, a zmarła w roku 1917. Była stryjeczną siostrą matki Lucjana Rydla. Żoną profesora Uniwersytetu Jagiellońskiego - lekarza i radnego Krakowa. Pisała utwory dla dzieci. Napisała między innymi Historię żółtej ciżemki i Paziów króla Zygmunta. W dramacie: Radczyni jest osobą o mocnych i niezmiennych poglądach, krytycznie nastawioną zarówno do ślubu swojego krewniaka z chłopką, jak i do całego chłopstwa i nieukrywającą tego. Rachel Pierwowzór: Pepa Singer była córką bronowickiego karczmarza – Hersza Singera. Niemal w niczym nie przypominała postaci stworzonej przez Wyspiańskiego. Na weselu Rydla bawiła się jedynie dzięki swojemu ojcu, do którego głównie skierowane było zaproszenie. Wyspiański wykorzystał postać Pepy, ponieważ chciał mieć całkowity przekrój społeczeństwa. Brakowało mu kobiety wyemancypowanej. Żydówki często uchodziły właśnie za takie. Jednak Pepa nie mogła być taką w rzeczywistości, gdyż w dniu tytułowego wesela miała niespełna piętnaście lat. Jak donoszą badacze, szara i nijaka Pepa Singer po premierze Wesela w prywatnym życiu wcieliła się w postać Rachel, przyjmując nawet jej imię i stała się stałą bywalczynią krakowskiego świata artystycznego. W dramacie: Rachel jest kobietą zafascynowaną młodopolską kulturą, zwłaszcza poezją. Jest inteligentna. Interesuje się nią Poeta. Czepiec Pierwowzór: Błażej Czepiec (urodził się w 1850 roku, a zmarł w 1934 roku) był pisarzem gminnym Bronowic, wujem Jadwigi Mikołajczykówny (Panny Młodej). Wraz z Wyspiańskim pełnił obowiązki świadka na ślubie Rydla. Wbrew temu, co można wyczytać na kartach Wesela, to nie on był wójtem Bronowic, lecz jego brat Maciej (ojciec Kaspra). Wygląd zewnętrzny zdeterminował jego charakter w dramacie. Był on rosłym i silnym mężczyzną. Wyspiański wykorzystał dwa autentyczne wydarzenia z życia Czepca. Pierwsze to bójka, jaką wszczął na wiecu wyborczym Ptaka. Drugie to awantura z muzykami na weselu Rydla. W dramacie: Czepiec jest głównym przedstawicielem chłopów, ma wyraźny szacunek i poważanie wszystkich bronowiczan. Marysia Pierwowzór: Maria Susuł z domu Mikołajczyk, siostra Anny i Jadwigi, była żoną Wojciecha, za młodu zaręczona ze Stanisławem Ludwikiem de Laveaux, polskim malarzem francuskiego pochodzenia, który zmarł w młodym wieku na gruźlicę w Paryżu. W dramacie: Marysia spotka Widmo, czyli swojego dawnego ukochanego Ludwika. Nos Pierwowzór: Nie jest jasno sprecyzowany: badacze wskazują, że bohater jest połączeniem dwóch malarzy – Tadeusza Nosowskiego i Stanisława 1 2 Szybki test:Pepa Singer - pierwowzór Raheli - miała w momencie uroczystości weselnych:a) 18 latb) 16 latc) 12 latd) 14 latRozwiązanieGłównym przedstawicielem chłopów w Weselu jest:a) Gospodarzb) Dziadc) Jasiekd) CzepiecRozwiązanieDziennikarz w rozmowie ze Stańczykiem:a) mówi, że ma dość usypiania narodub) jawi się jako reformatorc) popiera chłopomanięd) krytykuje konserwatyzmRozwiązanieWięcej pytań Zobacz inne artykuły: Partner serwisu: kontakt | polityka cookies
1. Przyczyny napisania Wesela 2. Bohaterowie dramatu i ich pierwowzory 3. Charaktrystyka - Inteligencja: - Chłopi: 4. Postacie fantastyczne w Weselu, kogo
Pan Młody rozpocznij naukę Lucjan Rydel (poeta, chłopoman) Panna Młoda rozpocznij naukę Jadwiga Mikołajczykówna (urocza, pełna energii wiejska dziewczyna) Gospodarz rozpocznij naukę Włodzimierz Tetmajer (malarz i grafik, mąż siostry Jadwigi, Anny, nie wykonuje nakazów Wenrykory i przekazuje złoty róg i powierzone mu zadania Jaśkowi) Gospodyni rozpocznij naukę Anna Mikołajczykówna (żona Włodzimierze Tetmajera, praktyczna, zaradna, dbająca o rodzinę. Chowa znalezioną podkowę w skrzyni) Jasiek rozpocznij naukę Jan Mikołajczyk (brat Panny Młodej, młody parobek, drużba, chętnie tańczy z pannami, Gospodarz powierza mu złoty róg, który gubi, schylając się po czapkę z pawimi piórami) Dziennikarz rozpocznij naukę Rudolf Starzewski (redaktor krakowskiego, czasu”, reprezentant konserwatywnego stronnictwa stańczyków, lekceważy wieś, jest pewien swojej wyższości) Poeta rozpocznij naukę Kazimierz Przerwa-Tetmajer (przyrodni brat Włodzimierza Tetmajera, salonowiec, autor pomysłu wykreowania baśniowego dramatu) Czepiec rozpocznij naukę Błażej Czepiec (wuj Jadwigi Mikołajczykówny, zainteresowany polityką, sytuacją w Polsce i na świecie) Rachela rozpocznij naukę Pepa singer (córka karczmarza z Bronowic, Hersza Singera, rozpoetyzowana, egzaltowana dziewczyna, inicjatorka i sprawczyni niezwykłych zdarzeń, które rozkołysały bronowicką chatę Radczyni rozpocznij naukę Antonina Domańska (ciotka Lucjana Rydla, typowa mieszczka, inteligentna i rozsądna kobieta) Klimina rozpocznij naukę postać autentyczna (chłopka w średnim wieku, energiczna, żywa) Zosia i Maryna rozpocznij naukę panny Pareńskie, córki Elizy Pareńskiej (dziewczęta z miasta, bawią się z wiejskimi drużbami, flirtują. Maryna jest najdojrzajsza - baczna obserwatorla wydarzeń i toczących się rozmów) Haneczka rozpocznij naukę Anna Rydlówna Ojciec rozpocznij naukę rozdądny, realnie patrzący na świat chłop. Wydał córki za mąż za, panów z miasta” Dziad rozpocznij naukę symbol chłopskiej nędzy, wspomina rabację galicyjską Nos rozpocznij naukę Tadeusz Noskowski, Stanisław Czajkowski i Stanisław Przybyszewski (znudzony, apatyczny gość weselny, reprezentant dekadentyzmu. nihilizmu, pasjonat alkoholu, muzyki Szopena, wyznawca kultu sztuki) Ksiądz rozpocznij naukę pochodzący z ludu pleban (gość weselny, wyobcowany ze środowiska ze względu na sprawowaną funkcję) Żyd rozpocznij naukę karczmarz, gość weselny, sceptycznie oceniający sojusz pańsko-chłopski Isia rozpocznij naukę mała córka gospodarzy, (patrzy na chochoła jak na śmieć, wygania go z chaty) młodzi wiejscy goście weselni rozpocznij naukę Marysia, Kasia, Kuba, Wojtek, Staszek
Bohaterowie w kolejnych scenach ukazują się głównie w parach. Ich dialogi są często zabawne i nie tworzą spójnej całości. Pary są bardzo trafnie dobrane. Dialogi między postaciami obrazują różnice między inteligencją a chłopami. W tym akcie poznajemy także cechy osobowości poszczególnych gości weselnych. Ich wady i zalety.
Mity i symbole w "Weselu" Stanisława Wyspiańskiego Mity i symbole w Weselu Stanisława Wyspiańskiego Wyspiański był jednym z najwybitniejszych twórców okresu młodej polski. Szczytem jego twórczości stały się dramaty pisane w ostatnich latach życia. Były to utwory podejmujące analizę ideałów, przekonań i sytuacji narodu polskiego. Najbardziej znany z tych utworów to Wesele . Stanowi ono wnikliwy i krytyczny obraz polskiego społeczeństwa początku XX wieku. Autor piętnuje i obnaża w tym dramacie nasze słabości i za pomocą symboli stara się ukazać prawdziwe oblicza swoich rodaków, zupełnie odmienne niż te zawarte w mitach, którymi żyją jego bohaterowie i ich pierwowzory. Wesele , wyrosło w oparciu o faktyczne wydarzenie jakim był ślub Lucjana Rydla, przyjaciela poety, z Jadwigą Mikołajczykówną, z pochodzenia chłopką. Co z tym idzie na weselu spotykają się dwie, zupełnie różne społeczności: chłopstwo i inteligencja. W okresie Młodej Polski małżeństwa takie jak to opisane przez Wyspiańskiego, nie odbiegały od norm społecznych. Był to przejaw zapatrzenie się inteligencji w życie chłopstwa tzw. chłopomanii. Przedstawiciele klasy inteligenckiej widzą jedynie sielankę życia wiejskiego a samych chłopów uważają za ludzi szczęśliwych, których wydarzenia światowe nie powinny interesować. Rozmowa Czepca z Dziennikarzem obala mit jedności narodowej w społeczeństwie polskim. Dziennikarz zapytany o sytuację na świecie stwierdza, że to nie jest istotne dla chłopa i nie zakłóca jego spokojnego życia i powinien on zostawić troskę o ojczyznę ludziom bardziej kompetentnym, czyli inteligencji. Urażony odpowiedzią Czepiec przypomina, że bohater powstania kościuszkowskiego, Bartosz Głowacki, był chłopem, a chłopstwo wywodzi się z książęcego rodu Piastów. Informuje też Dziennikarza, że chłopi są gotowi podjąć walkę o wolność i czekają jedynie na znak. Mamy tu do czynienia z dwoma mitami. Z jednej strony mit o misji przywódczej inteligencji, z drugiej racławicki mit o potędze chłopstwa. Te dwa, sprzeczne ze sobą przekonania, pozwoliły obalić Wyspiańskiemu jeden z największych mitów społeczeństwa polskiego – mit jedności narodowej. Jednocześnie daje nam do zrozumienia, że współczesność nie dorasta do pięt wielkim wzorcom przeszłości – mądrości politycznej Stańczyka czy bohaterstwu Zawiszy Czarnego. Stańczyk w Weselu jest też symbolem głębokiej troski o losy i przyszłość Ojczyzny. Duch tego legendarnego błazna ukazuje się wspominanemu już Dziennikarzowi, którego pierwowzorem był Rudolf Starzewski – naczelny redaktor gazety Czas . Należał on do stronnictwa Stańczyków, które jednak tylko nazwą nawiązywało do słynnego błazna królewskiego. Ich przekonana były bardzo kontrowersyjne. Nawoływali oni do bierności i posłuszeństwa wobec austriackich zaborców.
AFTERSCENY! Hermiona Granger Postać z cyklu książek o Harrym Potterze autorstwa J.K. Rowling. Jest uczennicą Hogwartu, gdzie jest jednym z najlepszych przyjaciół Harry’ego Pottera. Jej ulubionym przedmiotem jest numerologia i transmutacja. Jej rodzice są mugolami, z zawodu

Plotka o “Weselu” to tytuł artykułu Tadeusza Boya-Żeleńskiego - najbardziej znanego tekstu napisanego około dwadzieścia lat po premierze, odsłaniającego okoliczności powstania Wesela oraz identyfikującego postaci występujące w dramacie. Goście z miasta: Pan Młody - Lucjan Rydel, poeta, przyjaciel Stanisława Wyspiańskiego. Autor przedstawia go w Weselu na sposób przyjacielsko-ironiczny z odcieniem komicznym. Jest typowym przedstawicielem “chłopomana” - człowieka, który ożenił się z chłopką, ale w odróżnieniu od Gospodarza chłopskiej natury nie rozumie. Pan Młody - chwilami szczery człowiek jednak zarazem literat, poszukujący na wsi nowych tematów. To także papierowy inteligent w zetknięciu ze wsią, z którą nigdy nie stworzy organicznego połączenia. Sam Rydel ze swoją cerą mola bibliotecznego i z wiecznymi binoklami na nosie, a zarazem w chłopskim stroju i zamiatający powałę olbrzymim pawim piórem, był humorystycznym symbolem zbratania się chłopów z inteligencją. Dodatkowo popełnia w dramacie kilka gaf, np. zaleca Pannie Młodej zdjąć buty, co jest niedopuszczalne na weselu oraz chwali się, że nie nosi żadnej bielizny pod chłopskimi portkami. Dziennikarz - Rudolf Starzewski, dziennikarz, kolega uniwersytecki Wyspiańskiego, od 1893 r. współpracownik, w latach 1901-1920 redaktor naczelny stańczykowskiego “Czasu”, gdzie umieszczał artykuły polityczne i recenzje teatralne. Był jednym z najświetniejszych przedstawicieli polskiej inteligencji. Zamiłowania literackie skierowały go do “Czasu”, którego poziom kulturalny wznosił się wówczas pod tym względem o wiele ponad inne pisma. Niebawem wciągnęła go polityka. Doceniono jego wybitne zdolności i powołano go w bardzo młodym wieku na stanowisko redaktora “Czasu”. Był najbardziej odpowiednim człowiekiem do tego, aby objawiła mu się przenikliwa, gorzka, surowa myśl, upostaciowiona w Stańczyku. Poeta - Kazimierz Przerwa-Tetmajer, czołowy poeta liryczny Młodej Polski, niezwykle popularny w drugiej połowie lat 90. XIX w, brat Gospodarza. Słynna była jego słabość do panien. W czasie powstawania Wesela spróbował po raz pierwszy rozwinąć skrzydła w dramacie: napisał utwór pt. Zawisza Czarny, wystawiony na krótko przed Weselem w krakowskim teatrze. Z tego też względu ukazał mu się Rycerz, który olśnił na chwilę artystę i przepadł gdzieś w nocy “nirwany”. strona: - 1 - - 2 - - 3 - - 4 -Polecasz ten artykuł?TAK NIEUdostępnij

Ich zdaniem uczucie, jakim darzył on tę damę, było projekcją doświadczeń czytelniczych, koncentrowało się bardziej na relacji i wnętrzu Goethego niż na samym obiekcie westchnień. Wątek samobójczy pojawił się w utworze wskutek otrzymania przez autora wieści o samobójstwie nieszczęśliwie zakochanego Karla Wilhelma Jerusalema.
W Weselu przeplata się kilka technik pisarskich i prądów artystycznych: – impresjonizm– świadczą o nim didaskalia, które podkreślają opis dekoracji, gdzie autor zwraca uwagę na kolory, światło, dźwięk; budują nastrój – realizm– bohaterowie mają swoje pierwowzory, którymi są znajomi autora (akt I), np. Gospodarz- Włodzimierz Tetmajer – symbolizm– przedmiotu, postaci, sceny; na scenie pojawiają się goście z zaświatów- osoby dramatu (akt II i III ) – nastrojowość i teatralność tekstu- plastyczne operowanie barwą, światłem i mrokiem, zrytmizowanym ruchem postaci, muzyką – Indywidualizacja wypowiedzi, wielość ich stylów, uwidacznianie kontrastów (Radczyni- Klimina, Poeta- Czepiec) – gwarowa stylizacja – naturalizm– szczegółowe przedstawienie wyglądu i zachowania poszczególnych bohaterów * Typy dramatu w Weselu – dramat realistyczny (akt I- ukazanie stosunków wsi i miasta) – dramat symboliczno-fantastyczny (akt II i III- pojawienie się osób dramatu- zjaw) – dramat narodowy- (akt III- problem nowego powstania). Strony: 1 2
Czytając jego biografie, niejednokrotnie przewijał się motyw sióstr Mikołajczykówien i ich małżeństw. Kiedy więc pojawiła się książka tylko im poświęcona wiedziałam, że szybko będę chciała po nią sięgnąć. Od razu mogę to napisać - zachwyty nad “Pannami z ‘Wesela’” są w pełni uzasadnione.
Wesele - plan wydarzeń. 1. Czepiec prowadzi z Dziennikarzem dyskusję na temat polityki 2. Zosia i Haneczka proszą do tańca drużbów 3. Pan młody wyznaje żonie miłość 4. Poeta prawi komplementy Marynie. Geneza Wesela. W 1900 roku Stanisław Wyspiański gościł na weselu swojego bliskiego znajomego – Lucjana Rydla. RGlJTYY.
  • m72fchovnc.pages.dev/44
  • m72fchovnc.pages.dev/88
  • m72fchovnc.pages.dev/80
  • m72fchovnc.pages.dev/81
  • m72fchovnc.pages.dev/90
  • m72fchovnc.pages.dev/91
  • m72fchovnc.pages.dev/73
  • m72fchovnc.pages.dev/27

    • bohaterowie wesela i ich pierwowzory